Kasık Fıtığı

Kasık fıtığı, bağırsaklar veya karın içindeki organların karın duvarındaki zayıf bölgelerden çıkarak cilt altında şişlik oluşturmasıdır. Fıtıklar oluşma şekline bağlı olarak direkt ve indirekt fıtıklar olmak üzere ikiye ayrılır. Kas ve kas kılıfı gibi tabakalardan dışarı çıkan fıtıklar direkt fıtık, kasık kanalından dışarı çıkan fıtıklar indirekt fıtık olarak adlandırılır. Her iki tür için de uygulanacak tedavi yöntemi aynıdır.

Kasık fıtığı türleri nelerdir?

Kasık fıtığı, direkt, indirekt ve femoral fıtık olarak sınıflanmaktadır. İndirekt fıtıklar kasık kanalından dışarı doğru çıkar. İndirekt fıtıkların toplumda görülme sıklığı oldukça yüksek, görülme yaşı ise direkt fıtıklarla kıyaslandığında daha düşüktür. Direkt fıtıklar, doğrudan karın duvarının zayıf bölgesinden çıkan ve yaş ilerledikçe görülme riski artan fıtıklardır. Femoral fıtıklar ise daha nadir görülür. Kadınlarda daha sıktır ve fıtığın boğulma riski diğer tiplerden daha yüksektir.

Kasık fıtığı nedenleri nelerdir?

Kasık fıtığı her yaş grubunda ve her iki cinsiyette de görülebilir. Ancak erkeklerde görülme sıklığı çok daha yüksektir. Bunu nedeni doğumsal olarak erkeklerin kasık kanalının kadınlara göre daha zayıf olmasıdır. Ayrıca kadınlara göre daha ağır işlerde çalışan erkekler, ağır yük kaldırdıkları için kasık fıtığı daha kolay oluşmaktadır. Diğer başlıca nedenler aşağıda listelenmektedir:

• Ağırlık kaldırma
• İnatçı öksürük veya ıkınma (kronik kabızlık, idrar yapma güçlüğü)
• Kilo alanlarda (orta veya şiddetli obezite)
• Gebelik
• Profesyonel sporcu, ağırlık kaldırma
• Kas zayıflığına da neden olan bazı hastalıklar

Kasık fıtığı belirtileri nelerdir?

Kasık fıtıkları genellikle kasık bölgesindeki şişlikle hastanın kendisi tarafından fark edilirler. Şişliğe eşlik eden ağrı ve yanma hissi olabilir. Kişinin hareketleri kısıtlanabilir, özellikle iç basıncın arttığı durumlarda bu ağrılar kramplar şeklinde görülebilir. Karın iç basıncın düşmesiyle (yatarken) kasık fıtıkları çoğunlukla görünmez olurlar.  Kasık fıtığının bazen görünüp bazen görünmemesi nedeniyle; fıtığın zamanla, dinlenince, kendiliğinden geçeceği düşünülmemelidir. Kasık fıtıklarının hekim tarafından değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Nasıl tanı konur?

Genellikle, fizik muayene sonucunda kasık fıtığının oluşup oluşmadığı belirlenmektedir. Hastanın anlattığı şikayetler de sorunu tespit etmede büyük rol oynamaktadır. Bazı durumlarda ise ultrasonografi veya MR gibi radyolojik görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir.

Kasık fıtığı nasıl tedavi ediliir?

Oluşmuş fıtıklar kendiliğinden iyileşmezler. Fıtıkların ilaçla tedavisi de mümkün değildir. Kasık fıtığının tek tedavisi cerrahidir. Ameliyatlarda amaç fıtık kesesinin içine giren yapının (örneğin bağırsak) oradan çıkarılarak, yerine yerleştirilmesidir. Daha sonra o bölgeye sentetik bir yama konulur. Fıtık ameliyatları hastanın ve fıtığın durumuna bağlı olarak genel anestezi, lokal anestezi ya da belden uygulanan (spinal-epidural) anestezilerle gerçekleştirilebilir. Fıtık ameliyatlarında lokal anestezi yöntemi genellikle küçük fıtıklar için uygulanabilir bir yöntemdir. Ameliyatlar çoğu zaman hastanın isteği doğrultusunda genel anestezi veya belden uyuşturma şeklinde yapılır.

Kasık fıtığı ameliyatı açık veya kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Laparoskopik cerrahinin avantajları göz önüne alındığında, günümüzde oldukça yoğun kullanılmaktadır. Laparoskopik kasık fıtığı ameliyatı iki şekilde yapılabilmektedir.

1. TEP (Total Ekstra-Peritoneal) – Bu tip kasık fıtığı ameliyatı, hemen hemen daima 3 küçük delikten girilerek; karın duvar kaslarının katmanları arasında bir boşluk yaratmayı içerir ve bu nedenle karın boşluğuna girmeyi gerektirmez. Fıtık geri düşürüldükten sonra önüne sentetik bir yama konulması ile işlem sonlandırılır.

2. TAPP (Total Abdominal Pre-Peritoneal) – Bu tip kasık fıtığı ameliyatı da genel anestezi ile yine 3 küçük delikten yapılır. Tek taraflı fıtık ameliyatı planlanıyorken, eğer diğer kasıkta da fıtıktan şüphe ediliyorsa ameliyat sırasında değerlendirmeye izin verdiğinden bu yöntemle yapmak ilave bir avantaj sağlayabilir.

Kasık fıtığı ameliyatından ne kadar süre sonra iyileşme gerçekleşiyor?

Kasık fıtığı ameliyatlarında genel anestezi veya belden yapılan bir iğneyle gerçekleştiğinden hastaların bir gece hastanede kalmaları uygun olmaktadır. Hastalar ertesi gün taburcu edilirler. Ancak iki taraflı dev kasık fıtıklarında nadir de olsa yatış süresi bir gün uzayabilir.

Kasık fıtığı ameliyatından sonra hasta çok fazla ağrı çeker mi?

Ameliyat sonrası verilen çok iyi ağrı kesiciler sayesinde ağrı düzeyi düşüktür ve rahatlıkla kontrol edilebilir. Bu nedenle ameliyat sonrası dönemde hasta kısa süre sonra kendi günlük işlerini yapabilir hale gelmektedir. Bu süreçlerde hasta hem ağrıyı tetiklememek hem de ameliyat bölgesini korumak için, bir kaç ay süresince yüksek ağırlıklar kaldırmamalıdır. Ameliyat bölgesindeki ödemin yavaş yavaş gerilemesiyle birlikte rahatlayan hasta ameliyatı takip eden bir kaç hafta içinde günlük hayatına dönebilmektedir.

Bu tip ameliyatlar ne gibi riskler taşımaktadır?

Tüm cerrahi girişimler az ya da çok komplikasyon diye tanımladığımız bazı riskleri taşımaktadır. Ama kasık fıtığı ameliyatları kanser cerrahisi veya açık kalp cerrahisi gibi yüksek riskleri genellikle bünyesinde barındırmaz. Herkesin endişesi daha çok kalp yetmezliği, ritm bozukluğu gibi hastanın kendine ait yandaş hastalıkları nedeniyle olmaktadır. 
Ameliyat bölgesinde görülebilen az miktardaki sızıntılar, çürük benzeri yer yer morluklar, testis bölgesinde ödem gibi durumlar genellikle operasyonu takip eden ikinci ya da üçüncü haftada kendiliğinden kaybolur.
Ameliyat kesisinin yapıldığı bölgede veya konulmuş olan yamada enfeksiyon gelişme ihtimaline karşı önlem almak gereklidir. Bu nedenle hastanede yatış müddetince hastalara antibiotik verilmekte ve taburcu olurken de mutlaka bununla ilgili bir reçeteleme yapılmaktadır.

Yaşlılarda kasık fıtığı

İstatistiklere göre yaşlı kişilerde görülen kasık fıtıklarının tıkanma veya sıkışma ve boğulma riski daha yüksektir.

Anestezi ilaçların olumsuz etkilerine karşı daha savunmasız gibi görünen yaşlı bireyler ayrıca pek çok yandaş hastalığa da sahiptirler.

Yaşlı hastalarda da iyi bir plan ve etkili bir hazırlıkla fıtık ameliyatlarını başarılı bir şekilde gerçekleştirmek mümkündür. 

Genel anestezi açısından risk taşıyan hastalara spinal veya lokal anestezi güvenle uygulanabilir.

Kasık fıtığım var, ameliyat olmalı mıyım?

Kasık fıtıkları çoğunlukla erkekleri etkiler. Çoğu zaman fıtığın yaşlanmadan kaynaklandığı düşünülür, ancak fıtıklar her yaşta ortaya çıkabilir.

Yaşlandıkça bedenimizi adeta bir korse gibi çevreleyen kaslarımız zayıflamaktadır. Bunun sonucunda karın içindeki organlar kasıktaki zayıf bir noktadan dışarıya doğru itilerek fıtıklaşmış olur.

Kasık fıtığı tedavi edilmezse önemli sorunlara neden olabilir. Bunlar:

• Bağırsaklarda tıkanıklık: Bağırsağın bir bölümünün kasık kanalında sıkışması sonrası, kasıkta veya karın bölgesinde ağrı, mide bulantısı, kusma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 
• Bağırsakta boğulma: Bağırsağın bir bölümünün sıkışması ve kan akışının kesilmesi saatler içinde acil ameliyat gerektiren bir durumdur.

Kasık fıtığı ameliyatından sonra sizi neler bekliyor?

Ameliyattan sonra kasıklarınızda bir miktar ağrı ve rahatsızlık hissi olması normal bir durumdur. Bu rahatsızlığı hafifletmek için hastanede size ağrı kesiciler verilecektir.

Eve gittikten sonra hala hafifçe ağrınız olabilir. Doktorunuzun size önerdiği şekilde ağrı kesici almaya devam edin.

Öksürürken veya hapşırırken elinizle veya bir yastıkla yaranıza doğru hafifçe baskı uygularsanız, ağrınız azalacaktır. 

Tuvalette ıkınmak fıtık ameliyatınıza zarar vermez. Ancak ameliyat bölgesinde ağrıya neden olabilir. Kabızlık sorununuz varsa doktorunuz size bazı laksatif ilaçlar önerebilir. 

Ameliyattan hemen sonra bir süreliğine araç kullanmaktan kaçınmanız önerilir. Bunun sebebi fren süresinde yaşanacak olası bir gecikmedir. Genellikle 1 hafta sonra ağrılarınız azalacağı için araç da kullanabilirsiniz. 

Kasık fıtığı ameliyatlarında başarıyı etkileyen faktörler

Hastaya ait özellikler (yaş, diabet ve benzeri kronik hastalıkların varlığı, obezite)

Fıtığın durumu (büyüklüğü, nüks etmiş fıtık olması, acil girişim gerekliliği)

Cerrahi teknik ve tecrübe

Uygun yama seçimi

Ameliyat sonrası bakım kurallara uyum

Kasık fıtığı ameliyatından sonra ağırlık kaldırabilir miyim, spor salonuna gidebilir miyim, antrenmanlara ne zaman başlayabilirim?

* Ameliyattan sonraki ilk 2 hafta:

1. Bu süre zarfında 10 kg'dan daha ağır şeyleri kaldırmaktan kaçının. Marketten aldığınız 1 torba alışveriş paketi veya bir dizüstü bilgisayar ya da 5 litrelik su şişesi gibi hafif eşyaları kaldırmak güvenli kabul edilir.
2. Yavaş tempoda yürüyüşler yapabilirsiniz. Ancak kendinizi zorlamaktan kaçının.
3. Mümkünse ameliyattan sonra 1 hafta boyunca araba kullanmayın. Ağrı nedeniyle frenlemede gecikme olması, can güvenliğini tehlikeye atabilir.

* 3. Hafta:

1. Düz yolda hafif tempoda bisiklete binme gibi kardiyo egzersizlerine veya yüzmeye başlayabilirsiniz.
2. Bu süre zarfında 10 kg'dan daha ağır bir şey kaldırmaktan kaçınmaya devam edin.
3. Mekik ve plank gibi karın kaslarını zorlayan egzersizlerden uzak durun. Karın bölgesine baskı yapan egzersizler fıtığın tekrarlamasına neden olabilir.

* 4-6 hafta:

1. Koşma ve zıplama gibi egzersizlerden kaçının. Bu hareketler iyileşen kaslara zarar verebilir.
2. Ağırlık kaldırmaya başlamadan önce kendi vücut ağırlığınızla egzersiz yapmaya başlayın. Squat veya bench press gibi ciddi güç gerektiren egzersizlere başlamadan önce bir süre hafif ağırlıklarla çalışın.
3. Hafif esneme ve germe egzersizlerine başlayabilirsiniz.

* 6-8 hafta:

1. Hafif ağırlıklarla antrenmanlara başlayabilirsiniz. Ancak kendinizi zorlamamaya dikkat edin.
2. Şınav, plank gibi merkezdeki kasları çalıştıran egzersizlere kontrollü bir şekilde geçebilirsiniz. Ancak bu süreçte vücudunuzun verdiği tepkilere dikkat edin ve ağrı hissettiğinizde mutlaka durun.

* 8 hafta sonra:

1. Önceki antrenman yoğunluğunuza yavaş yavaş geri dönün. Ancak hızlı bir şekilde eski seviyenize dönmeye çalışmak, iyileşmenizi olumsuz etkileyebilir. 
2. Yüksek seviyeli egzersizlerde hala dikkatli olmalısınız.

* 3 ay ve sonrası:

1. Koşu, zıplama, futbol veya basketbol gibi yüksek etkili spor aktivitelerine dönebilirsiniz.
2. Squat, deadlift, bench press gibi ağır kuvvet egzersizlerinize dönebilirsiniz. Bu aşamada, çoğu hasta tüm spor aktivitelerine ve egzersizlerine kısıtlama olmaksızın geri dönebilir.
3. Ancak her zaman vücudunuzun tepkilerine dikkat edin ve ağrı veya rahatsızlık hissederseniz mutlaka durun.